Het is vandaag (8 maart) Internationale Vrouwendag. Een dag die al sinds 1910 symbool staat voor o.a. het stemrecht en de gelijke behandeling van vrouwen. Gelukkig zien we ook in de bouw steeds meer dames. Hoe staat het eigenlijk met de ‘plek van de vrouw’ binnen Ter Steege? We gingen in gesprek met Marieke Kastenberg (kopersbegeleider) en Laura Beltman (BIM-modelleur). Beiden werken bij Ter Steege Bouw Vastgoed in Rijssen.

Binnen Ter Steege heeft diversiteit een belangrijke plek. Wij vinden namelijk dat iedereen veilig aan het werk moet kunnen en dezelfde kansen verdient. Daarom hebben wij oog voor de man-vrouw verdeling binnen ons bedrijf, maar ook voor verschillende achtergronden, leeftijd en inclusie van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Wij geloven dat een diverse groep aan medewerkers zorgt voor meer creativiteit, innovatie, positieve dynamiek en een andere blik op ons werk. Maar dat kan nog beter. Komende jaren werken wij daarom nog harder aan een meer divers medewerkersbeleid.

Binnen Ter Steege zijn de bouwvrouwen gelukkig allang geen uitzondering meer: het % vrouwen ligt dubbel zo hoog als het gemiddelde in de branche (16,8% bij Ter Steege t.o.v. 8% in de branche). Ook op de technische Hbo opleidingen zien we een groeiend percentage studentes. Waar Marieke inschat dat tijdens haar opleiding al zo’n tien procent van de studenten vrouw was, was dat een paar jaar later bij Laura minstens twintig procent. Marieke vertelt dat ze zelfs moest wennen in het begin: “Ik werkte hiervoor ruim zeventien jaar als enige vrouw bij een architectenkantoor. Met veel plezier hoor, maar het kwam wel eens voor dat ik aan de telefoon de vraag kreeg om ‘iemand met verstand van de bouw’”, vertelt ze lachend. “Dat is nu wel anders. Het team kopersbegeleiding bestaat zelfs uit alleen maar vrouwen! Natuurlijk zijn er ook afdelingen waar voornamelijk mannen werken, maar beide is prima.”

Als kopersbegeleider is ze een van de vaste contactpersonen voor de klant. “Na het moment van tekenen bij de makelaar kom ik aan tafel. We bespreken de opties, het meer- of minderwerk en de actuele ontwikkelingen tijdens de bouw. Daar horen ook de feestjes bij! Zo vieren we samen de start van de bouw en het hoogste punt, natuurlijk gevolgd door de oplevering en sleuteloverdracht. Eigenlijk ben ik betrokken van start- tot sleutelmoment,” vat ze samen. “Als kopersbegeleider is mijn technische achtergrond geen must, maar wel heel handig. Door mijn ervaring en kennis van de bouw weet ik waar het over gaat en kan ik sommige keuzes of details ook beter uitleggen.”

Haar afdeling bestaat uit drie personen. “Ondanks het technische beroep zijn we met twee vrouwen in de meerderheid!” lacht ze. “Het maakt mij niet zoveel uit. Ik werkte tijdens een van mijn stages als enige vrouw op de tekenkamer.” Als BIM-modelleur werkt ze de ontwerpen van architecten uit in een 3D-tekening. “Met mijn tekeningen wordt bijvoorbeeld de omgevingsvergunning aangevraagd, de opties worden verwerkt in de koperstekening en ik ontwerp werktekeningen. Daarmee kunnen de bouwplaatsmedewerkers aan de slag en zien ze o.a. waar het metselwerk en de kozijnen moeten komen.”

---

[1]Opleidingscentrum voor vakopleidingen in de bouw

Woningcorporatie deltaWonen vroeg renovatiepartner Ter Steege Bouw Vastgoed Rijssen om 35 huurwoningen in Zwolle klaar te stomen voor de duurzame toekomst. Bij een appartementengebouw dat inmiddels een halve eeuw dienstdoet, kun je dan soms voor onverwachte uitdagingen komen te staan.

De huurwoningen maken deel uit van een woongebouw uit de jaren zeventig aan de Jupiterstraat in de wijk Dieze-Oost in Zwolle. ‘Met dit renovatieproject hadden we een drieledig doel,’ vertelt Alfred Hamberg, projectmanager bij deltaWonen. ‘Energetische verbetering, periodiek onderhoud en een facelift van het gebouw.’

Projectleider Theo Schuurman vult aan: ‘Door het woongebouw van een nieuwe energetische schil te voorzien, zijn de woningen beter geïsoleerd. Dat betekent lagere energielasten dankzij een lagere warmtevraag en meer comfort. Deze aanpak is onderdeel van onze route naar een klimaatneutrale woningvoorraad in 2050.’

Labelsprong

Ter Steege zorgde voor een goede isolatie van dak, vloeren en gevel in combinatie met ventilatie op basis van warmteterugwinning. Hierdoor maken de woningen een labelsprong van gemiddeld C naar A,’ vertelt Theo Schuurman. Tegelijkertijd zijn de woningen volledig voorbereid op een nieuwe manier van verwarmen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een WKO-systeem in combinatie met een warmtenet.

Alfred Hamberg: ‘De energiebehoefte van de gerenoveerde woningen is dusdanig laag, dat het wooncomplex bouwkundig klaar is voor aansluiting op een warmtenet op lage temperatuur. Of er een uitrol van een warmtenet in de wijk komt, daarover moet trouwens nog een definitief besluit worden genomen. Verder is het dak geschikt gemaakt voor de plaatsing van zonnepanelen.’

Facelift

De werkzaamheden voor de facelift van het woongebouw omvatten onder meer het plaatsen van een goed toegankelijke spiltrap. Theo Schuurman: ‘De aanwezige stalen beugels en het smalle trapje waren voor senioren niet handig als vluchtroute in noodgevallen. Ook werden de open galerijen van luifels voorzien. Het zorgt voor de door bewoners gewenste beschutting bij regen, wind en felle zon.’

Flexibiliteit

Tijdens de werkzaamheden kwam een onvoorzien probleem aan het licht. De betonschade aan de balkons bleek veel groter dan verwacht. Door langdurig regenachtige weer in het voorjaar liep het betononderhoud ook nog eens forse vertraging op. ‘De vooraf afgesproken planning is daardoor flink uitgelopen,’ legt Theo Schuurman uit. ‘Gelukkig heeft Ter Steege dat heel goed opgepakt. Bewoners werden doorlopend duidelijk geïnformeerd over de stand van zaken. Ook in het projectoverleg was Ter Steege een betrouwbare bouwpartner. Ze stelden zich steeds flexibel en pragmatisch op tijdens het proces; niets was in beton gegoten.’

Woonconsulent

Goed overleg was er ook richting bewoners en het wijkteam. Het informeren en begeleiden van huurders had deltaWonen volledig uitbesteed aan Ter Steege. ‘Zij hebben hiervoor hun woonconsulent Judith ingezet,’ vertelt Linda ten Brinke, woonconsulent namens deltaWonen. ‘Je moet het vertrouwen winnen van bewoners, in dit geval vrijwel allemaal senioren, en snel 70 procent instemming met de plannen zien te bereiken. Dat is een verantwoordelijke opgave.’

Het begon steeds met een warme opname. Tijdens een huisbezoek werd met elke bewoner een verbetervoorstel besproken. Vervolgens werden bewoners uitgenodigd om een door Ter Steege ingerichte modelwoning te komen bekijken. Aan de hand van een boekje konden ze een keuze maken voor een nieuwe keuken.

Weekplanning

Verder ontving iedereen een weekplanning van alle werkzaamheden. Linda ten Brinke vertelt: ‘Hierin werd duidelijk uitgelegd wanneer bijvoorbeeld het glas zou worden vervangen en welke voorbereidingen hiervoor nodig waren. De woonconsulent van Ter Steege keek ook per bewoner waar behoefte aan was. Bijvoorbeeld het tijdelijk uitverhuizen van iemand met een kwetsbare gezondheid. Of het overdag beschikbaar stellen van een rustwoning voor een bewoner. Ook toen er door het betononderhoud vertraging optrad, werden bewoners zeer voortvarend door haar op de hoogte gehouden. Als deltaWonen hadden wij nergens omkijken naar.’

Over het eindresultaat is het projectteam van deltaWonen – Theo, Alfred en Linda – zeer te spreken. ‘We hebben samen met Ter Steege echt iets moois tot stand gebracht. Goed geïsoleerde, toekomstwaardige woningen. In een woongebouw dat een fraai, nieuw aanzien heeft gekregen. En minstens zo belangrijk: de bewoners zijn zeer tevreden.’

Op de foto van links naar rechts: Peter Bolink, Tom Klokkenburg en Tom Nieuwenhuis

De kersverse directie van Ter Steege Bouw Vastgoed Rijssen heeft veel dingen gemeen: ze liepen alle drie stage bij de organisatie, zijn onderaan de ladder begonnen en werken inmiddels al meer dan 20 jaar bij Ter Steege. Per 1 januari wordt Tom Klokkenburg (nu adjunct-directeur) algemeen directeur en mogen Tom Nieuwenhuis (hoofd Calculatie/ technisch ontwikkelaar) en Peter Bolink (hoofd Ontwikkeling & Verkoop) zich adjunct-directeur noemen.

Tom Klokkenburg omschrijft zichzelf als “de ‘technische’ man” van het drietal. Hij begon 23 jaar geleden als assistent-uitvoerder en werd vervolgens onder andere uitvoerder, projectleider en is nu algemeen directeur. Afgelopen jaren was hij adjunct-directeur en vormde samen met algemeen directeur Arjan van ’t Hul het directieteam. Arjan gaat zich, na zijn toetreden tot de holdingdirectie in januari 2023, nu volledig richten op Ter Steege Holding en Ter Steege Bouw Vastgoed Apeldoorn. Tom volgt hem op als directeur.

“Praktijk blijft de beste leerschool”

Doorleren

Sinds zijn periode als assistent-uitvoerder volgde Tom diverse opleidingen. “Ik merkte tijdens mijn eerste stage dat ik niet alles kon of mocht doen. Dat maakte me onrustig en al snel kwam het besef dat doorleren toch verstandig was. Later heb ik veel aan mijn opleidingen gehad, maar de praktijk blijft de beste leerschool.”

Calculatie

Peter Bolink staat bekend als de creatieve man. Hij kwam ongeveer gelijktijdig met Tom Klokkenburg bij Ter Steege. Peter ging naar de plaatselijke lts[1]. Hij studeerde door tot hij zijn mts[2]– en hts[3]-diploma’s ‘bouwkunde’ op zak had: “Na mijn hts-afstudeerstage vroeg de toenmalige directie of ik wilde komen werken als calculator. Ik was de opvolger van Arjan van ’t Hul die werkvoorbereider werd.” Vervolgens groeide hij door en werd onder andere pionier op het gebied van kopersbegeleiding. Hij verlegde zijn werkzaamheden richting projectontwikkeling en verkoop. Intussen is Peter ruim acht jaar verantwoordelijk voor deze afdeling. Bestuurlijke ervaring deed hij op in de OR en daarna in het MT van Ter Steege. “Het is voor iedereen handig om te starten op de afdeling Calculatie. Daar leer je de basis van techniek en kosten,” stelt Peter.

Tom Nieuwenhuis is “de meest commerciële en zakelijke” van het drietal. Hij begon, net als Peter, op de afdeling Calculatie, werd daarna werkvoorbereider en ging vervolgens terug naar de Calculatie waar hij het hoofd van de afdeling werd. Hij breidde zijn taken uit naar technische ontwikkeling in de nieuwbouw en het groot onderhoud. Hij liep, net als Peter, tijdens zijn hts-opleiding stage bij Ter Steege en ook hij trad daarna in dienst van het bedrijf: “Ik vind het leuk om bezig te zijn met technische ontwikkelingen, bouwteams en het aansturen van projecten. Meestal zit ik ‘diep’ in de projecten. Dat wordt straks minder en daar zal ik best aan moeten wennen. De taken die ik daarvoor terug krijg maken echter dat ik erg veel zin in heb in deze nieuwe functie.”

Ontwikkeling

Opvallend zijn de lange dienstverbanden binnen de organisatie, jubilea zijn eerder regel dan uitzondering. “Dat zit ‘m toch vooral in het feit dat hier naar mensen omgekeken wordt. Medewerkers krijgen kansen en worden gestimuleerd om zich te ontwikkelen,” vertelt Tom Nieuwenhuis. Het voorbeeld zit aan tafel, want de holding koos er bewust voor om intern te zoeken naar mensen voor dit nieuwe directieteam.

De mannen zijn geen onbekenden van elkaar. Ze werken al jaren samen: “We kennen elkaar goed en vullen elkaar op de juiste momenten aan,” verduidelijkt Peter. Verder heeft het drietal regelmatig contact met de directieteams van de andere werkmaatschappijen en de holding. Tom Nieuwenhuis: “Veel zaken zijn centraal geregeld, zoals HRM en marketing. We delen kennis, er zijn expertiseteams en soms wisselen we projecten uit.”

Toekomstperspectief

Hoe kijken ze naar de toekomst? Tom Klokkenburg: “Ik hoop dat we mooie opdrachten kunnen blijven doen en een goed resultaat neerzetten. Als we over tien jaar terugkijken dan wens ik dat alle collega’s, los van het natuurlijke verloop en de aanwas van jonge mensen, hier nog steeds werken.” De nieuwe directie gaat geen grote veranderingen doorvoeren: ”De organisatie is stabiel en de orderportefeuille is goed gevuld . Onze basisstrategie – een derde nieuwbouw voor opdrachtgevers, een derde nieuwbouw op eigen grond en een derde renovatie – maakt dat we eventuele risico’s kunnen spreiden. De goede sfeer en de cultuur van het familiebedrijf willen we graag behouden. We zijn blij met onze medewerkers. Natuurlijk spelen we in op ontwikkelingen, de eisen en wensen van opdrachtgevers en medewerkers. We vinden het bijvoorbeeld belangrijk om mensen de mogelijkheid te geven flexibel te werken. Hoewel de organisatie uiteraard stuurt op continuïteit, draait het bij Ter Steege al van oudsher om drie dingen: mensen, mensen en mensen. Precies zoals Hans ter Steege, DGA van Ter Steege, dat altijd zegt,” aldus Peter.

DNA

De opdrachtgevers zullen weinig merken van de directieverandering. ”Onze vaste klanten en leveranciers kennen ons goed. We praten veel met hen over de ontwikkelingen in de bouw,” stelt Tom Klokkenburg. De wereld om ons heen verandert snel. En vooral de energietransitie betekent een kantelpunt in de sector. Tom vervolgt:  “De afgelopen twintig jaar is er veel veranderd en dat ging meestal geleidelijk. We zien nu dat de ontwikkelingen razendsnel gaan, bijvoorbeeld op het gebied van biobased bouwen, circulaire materialen, de woningmarkt, energievoorziening, etc. We vinden het belangrijk daarin goed aangehaakt te blijven en op deze ontwikkelingen in te spelen.”

Ook voeren we, zelfstandig en met partners, pilots uit als het gaat om bijvoorbeeld prefabricage, circulair en biobased bouwen. Daarvoor heb je flexibele mensen nodig, die bereid zijn hun denk- en werkwijze te veranderen en kansen willen verzilveren. Gelukkig hebben we daarover geen klagen. Je kunt er wel jaren over praten, maar vaak werkt het beter om het gewoon te doen. Proberen of het werkt. Daar leer je van. Deze grondhouding vormt het DNA van Ter Steege.”

“Niet eindeloos vergaderen, maar gewoon proberen. Dan merk je snel genoeg of iets werkt”

Vertrouwen

Ze hoefden geen van drieën lang na te denken over deze stap. Peter: “Het moment kwam misschien wat onverwacht en eerder dan ik dacht, maar het is natuurlijk een mooie waardering dat de holdingdirectie het vertrouwen in ons heeft. En we hadden alle drie meteen het gevoel dat we dit samen moesten doen.

Gewoon je best doen

Zijn er ook dingen waar de heren misschien tegen opzien? “Uiteraard zijn we ons bewust van de verantwoordelijkheid. Maar omdat we de organisatie door en door kennen is het minder spannend dan wanneer je als buitenstaander een dergelijke stap maakt. We zijn blij met het draagvlak en het vertrouwen van onze collega’s,” vertelt Tom Nieuwenhuis. Het directieteam is het erover eens: “Gewoon je best doen, dan komt de rest vanzelf.”

• [1] Nu: vmbo
• [2] Nu: mbo
• [3] Nu: hbo