Ter Steege haakt aan bij de Twentse Bouwboeren

“Het eerlijke verhaal vertellen”

Ter Steege tekende op 25 september 2023, met nog zo’n 30 andere Twentse organisaties, de intentieverklaring voor biobased (ver)bouwen. Deze groep noemt zich de Twentse Bouwboeren. Johan Riezebos, directeur Ter Steege Advies & Innovatie bv, zette namens onze organisatie de handtekening: “De visie van de Twentse Bouwboeren sluit perfect aan op alles wat we binnen Ter Steege al doen op het gebied van biobased bouwen. Daarom vinden we het belangrijk om onderdeel te zijn van dergelijke initiatieven.”

Biobased bouwen betreft het gebruiken van natuurlijke, hernieuwbare grondstoffen (vaak van biologische oorsprong) in het bouwproces. Dit in tegenstelling tot het gebruik van duurzamere en milieuvriendelijkere bouwsector te bevorderen. Kenmerken zijn: hernieuwbaarheid, CO_2-opslag, energie-efficiency, circulariteit, gezondheid en welzijn. Veelgebruikte biobased bouwmaterialen zijn onder andere hout, bamboe, hennep, vlas, stro en kurk. Maar ook producten als biobased isolatiematerialen, verf en lijmen winnen populariteit in de bouwwereld.

Twentse Bouwboeren

In de Twentse Bouwboeren zijn zowel bouwers als boeren vertegenwoordigd. Het is een van de regionale ketens in Oost-Nederland. De groep focust zich op het bij elkaar brengen van de agrarische sector en de bouw in de duurzame keten in de regio. Het doel: de bodem- en waterkwaliteit verbeteren, duurzame bouwmaterialen produceren en een verdienmodel creëren voor de Twentse boer.

Er zijn forse ambities neergelegd voor 2030:

• Teelt van 1.000 ha biobased landbouwgewas die jaarlijks 10.000 ton biobased materiaal oplevert;
• Besparing/vastleggen van 15.000 CO₂ equivalenten;
• Jaarlijks 2.000 bestaande woningen voorzien van biobased materiaal (50% van de bestaande corporatiewoningen);
• Jaarlijks 2.000 nieuwbouwwoningen voorzien van biobased materiaal (50% van de te bouwen woningen);
• Ten minste 60 personen extra werkzaam in een biobased productieketen;
• 100 of meer boerenbedrijven met biobased landbouwgrond kunnen een plus op hun verdienmodel realiseren;
• Aantrekkelijk landschap, met meer biodiversiteit, minder stikstofuitstoot, betere bodem- en waterkwaliteit;
• Fijn en gezond binnenklimaat in de biobased woningen;
• Een gezonde markt met nieuwe spelers die biobased materiaal uit Twente en omstreken verwerken tot isolatie- of ander bouwmateriaal.

30% biobased in 2028

Iedere ondertekenaar zette daarnaast een eigen ambitie neer.
Voor Ter Steege is dat het isoleren van tien woningen met lokaal geteeld biobased materiaal. Dat gebeurt in 2024/2025. De volgende stap is om – bij gebleken geschiktheid – in 2028 30% van de door ons in de regio te bouwen woningen te voorzien van lokaal geteeld biobased materiaal. En daarna stopt het zeker niet!

Noodzaak

Johan was bijna zestien jaar directeur Ter Steege Bouw Vastgoed Rijssen bv en verruilde deze positie zo’n vijf jaar geleden voor de kartrekkersrol van Ter Steege Advies & Innovatie bv. Vanuit Apeldoorn houdt hij zich bezig met circulair bouwen en duurzame innovaties. Op dit gebied bouwde hij al een aardig track record op. Zo wordt hij regelmatig gevraagd om zijn ervaringen te delen. En dat alles vanuit de overtuiging dat CO₂-reductie noodzakelijk is. Daarom willen we tempo maken. Samenwerken en kennis delen. Zo houd je de vaart erin. Johan: “De Twentse Bouwboeren zijn voor ons een kapstok, want het besef van de noodzaak is er zeker. Als je bouwt met biobased materialen sla je CO₂ op, in plaats van het uit te stoten. Biobased is onderdeel van circulair bouwen. En dat is nodig om de uitputting van grondstoffen te voorkomen en de levensduur te verlengen.”

Alles wat met CO2-reductie te maken heeft, kent een enorme urgentie, ook voor de bouw.
Johan Riezebos, directeur Ter Steege Advies & Innovatie

Reële verwachtingen

De groep komt regelmatig bijeen en sprak o.a. al over vezelteelt, biobased gewassen, etc. De eerste kruisbestuiving is ontstaan, men zoekt de samenwerking op de afgesproken ambities. Johan is aangenaam verrast door het enthousiasme binnen de Twentse Bouwboeren om écht iets te maken van biobased bouwen. Hij haalt het voorbeeld aan van volledig recyclebare gevelbekleding (70% restafval en 30% biopolymeer).

“Er zijn ook tal van uitdagingen. Zoals bij de ontwikkeling van vezelhennep-isolatie. De oogst is niet het probleem. Wel zorgt de verwerking en het daarbij behorende transport voor extra CO₂-uitstoot. Het is dus nog niet zo eenvoudig,” aldus Johan: “Ik geloof in het eerlijke verhaal. We hebben nog aardig wat hobbels te nemen, maar er zijn veel positieve ontwikkelingen. Nieuwbouwwoningen zijn al prijzig en eerlijk is eerlijk: biobased bouwen is nog steeds 10 – 20% duurder dan traditioneel bouwen. We moeten reële verwachtingen scheppen. En het is zaak om stappen te zetten die de ketens verkorten en daarmee de kosten te drukken.”

Verder is het voor de Twentse Bouwboeren interessant om aan te haken bij soortgelijke initiatieven elders in het land. Zoals Brabantse woningcorporaties, Stedendriehoek, Twente Doe je mee (Gebiedsfonds), etc.

Ongemakkelijke vragen

Hij begeleidt een groep studenten van Hogeschool Saxion die onderzoek doet op dit gebied. Het gaat o.a. om het verkorten van de keten, vezelmaterialen (olifantsgras, vezelhennep en cellulose), certificeringen, brandwerendheid en een coöperatie van boeren die zelf (voor)bewerkingen uitvoeren. Ook de taken van de boer worden onderzocht, want die kan met biobased materialen zijn land eenvoudiger bewerken. De betrokkenheid is groot bij de studenten, het eerste afstudeerproject is al ontstaan. Johan: ”Zelf ben ik kritisch, maar oprecht. Ik adviseer studenten dan ook om altijd ongemakkelijke vragen te blijven stellen.”

Dat er een flinke transitie gaande is, ook in de bouw, is een feit. Hoe wil Johan over vijf jaar terugkijken? “Dan hoop ik oprecht dat we ons afvragen waarom we niet eerder biobased zijn gaan bouwen!”

Luistertip van Johan:

‘Your ancestor’van Nynke Laverman, die als voorouder tot je spreekt. “Growth was my Holy Grail”. Die tijd van alsmaar doorgaande groei moeten we achter ons laten.