links: Menno Wolkotte, rechts: Johan Riezebos
De bouw staat voor grote uitdagingen. Wereldwijd is de sector verantwoordelijk voor meer dan 40% van de CO2-uitstoot. En daar zijn de bouwers zich ook in Nederland steeds meer van bewust. De materialen die we gebruiken zijn niet alleen een bron van uitstoot maar worden ook schaarser. Dit besef leidt tot de noodzaak voor een nieuw woonconcept, waarbij duurzaamheid, betaalbaarheid, en veiligheid centraal staan.
De gedachte over een duurzaam woonconcept is natuurlijk niet nieuw. Toch wil Ter Steege het, samen met partner Loohuis Installatiegroep, anders doen. Johan Riezebos, directeur Ter Steege Advies & Innovatie b.v. en Menno Wolkotte, adviseur Loohuis Installatiegroep, leggen het uit.
Integraal
Johan: ”Onze opdracht was oorspronkelijk om een zo biobased mogelijke woning te ontwikkelen. We startten in oktober 2023 en ontdekten al snel dat een integrale benadering essentieel is. Biobased materialen vormen uiteraard een belangrijk onderdeel van ons concept, maar we zetten veiligheid, kwaliteit en betaalbaarheid voorop. Zowel als het gaat om TCO1 voor opdrachtgevers als de kosten voor huurders. Daarnaast vinden we het belangrijk de levensduur zo lang mogelijk te houden.” Als voorbeeld noemt hij het toepassen van houten begane grondvloeren. Mooi en hernieuwbaar, maar vochtgevoelig: “Het eventueel moeten vervangen van zo’n vloer betekent niet alleen veel kosten en gedoe, maar zeker ook een onveilige situatie voor bewoners. Beton is minder milieuvriendelijk, maar als de vloerdelen losmaakbaar bevestigd worden, zijn ze opnieuw te gebruiken en ontstaan er geen onveilige situaties. Dit soort afwegingen maken we continu.”
1 (Total Cost of Ownership = totale levensduurkosten)
artikel gaat verder onder de foto
Bewustwording
Menno legt de nadruk op innovaties in installatietechniek, zoals circulaire grijswatersystemen en het gebruik van gerecycled/circulair metaal, biobased leidingsysteem in plaats van kunststof. In het algemeen is bewustwording natuurlijk heel belangrijk. Ook bij de vakmensen op de bouw. Daarom maken we de installaties zo dat ze makkelijk gedemonteerd en opnieuw gebruikt kunnen worden. Zoveel mogelijk uit een stuk, weinig koppelingen en duurzaam materiaal. Veel materialen kunnen opnieuw gebruikt worden. Loohuis werkt daarin samen met fabrikanten en recyclebedrijven.
Energiemanagement
Johan: “We verkennen actief hoe materialen uit gesloopte woningen hergebruikt kunnen worden en hoe we woningen kunnen bouwen die CO2 zelfs vastleggen, gebruikmakend van hergroeibare materialen. Zo wordt CLT (cross laminated timber), oftewel kruislaaghout, gebruikt voor de constructie. Voor isolatie denken we nu aan houtwolvezels of andere biobased materialen (hennep, vlas, kurk, cellulose,stro, etc.).”
Menno: “De kosten gaan voor de baten uit. Ook in dit concept. Als je kiest voor een iets duurdere warmtepomp bespaar je op onderhoudskosten en gaat de installatie langer mee. Verder kiezen we er zoveel mogelijk voor de warmtevraag in de woning te beperken. Met een slim energiemanagementsysteem kan het energieverbruik worden gereduceerd en neemt de netbelasting af. De ontwikkelingen hierin gaan razendsnel. Daarom is een uitgebreide voorbereiding met veel oog voor detail belangrijk.”
Johan vult aan: “We zijn volop aan het pionieren, van de techniek om losmaakbaarheid van bijvoorbeeld dakelementen te verbeteren tot de toepassing van glassoorten, dakbedekking en gevels. Het eerste ontwerp is klaar en we sparren ook met vakmensen op de werkvloer over wat werkt en wat beter kan. Daarvoor doen we ook pilotprojecten.“
Purschuim
Johan en Menno benadrukken het belang van een zorgvuldige start om eventuele kinderziektes aan te pakken en de kosten – zowel voor de bouw als het onderhoud – scherp in het oog te houden: “We zijn in gesprek met woningcorporaties over hoe we dit financieel slim kunnen aanpakken voor de lange termijn. Het pad naar duurzaam bouwen is nieuw en uitdagend, maar we zijn vastbesloten om het verschil te maken. Menno en Johan zijn ook realistisch: “We vertellen het eerlijke verhaal. En kijken naar praktische oplossingen. Maar helaas, het zal ook nog wel even duren voor de laatste bus purschuim van bouwplaatsen is verdwenen.”
Het nieuwe woonconcept past in het flexibele, mensgerichte ‘Leef!wel’ bouwconcept van Ter Steege en wordt ontwikkeld door Ter Steege Bouw Vastgoed, Loohuis Installatiegroep en Ter Steege Advies & Innovatie. Het team werkt daarnaast op onderdelen samen met enkele vaste partners.