Ronald van Ommen, gebiedsontwikkelaar bij Ter Steege Bouw Vastgoed, Rob van Lith, manager circulaire samenwerkingen bij New Horizon en wethouder Geert Gerrits van de gemeente Wijchen vertellen over hun gezamenlijke project.
Ronald: “De vraag vanuit de gemeente Wijchen was in 2019 om drie locaties aan de rand van het centrum van Wijchen te verbinden tot één geheel. Het oude gemeentekantoor tegenover het kasteel, ‘de Bolster’ (een tijdelijke parkeerplaats) en een stuk grond aan het Wijchens meer. Wij wonnen deze tender met ons voorstel van circulair bouwen én slopen. Ook ons ontwerp sloeg aan: we creëren sticky places; plekken waar je wilt blijven hangen. Als bewoner, bezoeker en voorbijganger.”
Meer lezen over onze sticky places
Huis van de gemeente
Wethouder Geert Gerrits werkte tot vijf jaar geleden zelf in het voormalige gemeentekantoor. “Het was jarenlang een herkenbaar onderdeel van het centrum. Vanuit ons pand hadden we zicht op het prachtige kasteel, dat we – net als het meer – ‘de parel van Wijchen’ noemen. Zo ontstond de naam van de nieuw te ontwerpen wijk: Tussen Kasteel en Wijchens Meer. Want die twee belangrijke plekken willen we met elkaar verbinden. Daarnaast stond vast dat deze wijk, naast woningen en commerciële bestemmingen, vooral ruimte moest gaan bieden aan groen, ontmoeting. Het centrum wordt verfraaid, voor bewoners en bezoekers. En dat alles met een duurzame aanpak en uitvoering voor ogen! Dat is niet altijd makkelijk, maar wel de moeite waard. In de tender lag dan ook de nadruk op ruimtelijke kwaliteit, duurzaamheid en wonen.
Gewoon doen
Ter Steege, New Horizon en de gemeente Wijchen laten in dit project zien dat duurzaamheid en participatie voor hen geen hippe, loze termen zijn. Wethouder Geert Gerrits: “Binnen Wijchen en in de regio zorgen we met onze lokale plannen en het beleid, voor duurzaamheid op de lange termijn. Op de korte termijn maken we plannen en pakken we de kansen die zich voordoen onder het motto: ‘gewoon doen’. Daarin lopen we vaak vooruit op het lokale of landelijke beleid. In Ter Steege en New Horizon vonden we partijen die deze ambitie ook aanpakken en uitwerken.”
Samen op de tandem
Als gebiedsontwikkelaar is Ronald allereerst verantwoordelijk voor het vinden van nieuwe locaties. “Voor elk project maak ik afspraken met de eigenaar, begeleid de aankoop van de grond en zorg dat de invulling en het bestemmingsplan passen. Na de fase van het eerste ontwerp draag ik de projecten over aan mijn collega vastgoedontwikkelaar. Hij gaat verder met het definitieve ontwerp en we wisselen van plek. Ik blijf betrokken, maar zit als het ware achter op de tandem”, lacht hij.
Participeren met de omwonenden
‘Tussen Kasteel en Wijchens Meer’ is een bijzonder project voor alle betrokkenen. “We werken letterlijk midden in de samenleving”, gaat Ronald verder. “We bouwen hier appartementen en commerciële ruimtes. Zo hebben we niet alleen te maken met nieuwbouw, maar ook met de huidige bewoners, ondernemers en bijvoorbeeld bezoekers van het winkelcentrum.”
Tegelijk vraagt zowel de sloop als de komende bouw om de nodige ruimte. Een mooie uitdaging en fikse puzzel. Ronald vertelt hoe ze dat samen met de gemeente Wijchen aanvliegen. “We zijn een participatietraject gestart met alle betrokkenen. Dat betekent dat we de omwonenden en bedrijven niet alleen vertellen wat we doen, maar ook de nodige kennis bij hen ophalen. Zij zijn per slot van rekening de experts en kennen de plek als geen ander!” Ze zien dat dit goed werkt. “We hebben al meerdere aanpassingen in de plannen toegepast, aan de hand van deze aanvulling.”
Lokale kennis en draagvlak
De verantwoordelijkheid is groot. Ronald: “Iedereen kijkt over onze schouder mee. En dat mag ook. Daarom hebben we maximaal ingezet op communicatie. Heel Wijchen is uitgenodigd om te komen kijken en mee te denken. Dat was voor sommigen even wennen, maar we zien dat het gewaardeerd wordt. Deze ervaring nemen we dan ook zeker mee naar volgende projecten. We doen dit niet om ons imago als participatiebedrijf op te poetsen, we willen daadwerkelijk gebruik maken van lokale kennis en bouwen aan draagvlak. We zien ook dat er tijdens het proces veel minder bezwaren ontstaan, omdat mensen op voorhand al betrokken zijn.” Wethouder Gerrits vertelt hoe ze dat aanpakken: “Er is een klankbordgroep met ondernemers en omwonenden. En waar nodig passen we de plannen aan, terwijl we aan het werk zijn. Natuurlijk heeft het de nodige impact. Door open en eerlijk te communiceren willen we die zo klein mogelijk houden.”
Urban mining
Ter Steege werkt samen met New Horizon, een bedrijf dat zich specialiseert in urban mining. Rob is als manager circulaire samenwerking constant op zoek naar nieuwe samenwerkingspartners. “Wij gaan voor minder CO2 en toch meer bouwen. Door gebruik te maken van de bestaande voorraad en door steeds meer mensen te betrekken bij deze manier van slopen én bouwen. Circulariteit is de toekomst.”
Hij legt uit waar ze vandaan komen. “In onze ogen is elk pand een donorgebouw. We zien de stad als dé plek voor grondstoffen. New Horizon begon acht jaar geleden met het terugleveren van beton en bakstenen. Inmiddels oogsten we gebouwen door heel Nederland. Van de meeste grondstoffen, zoals beton en bakstenen, maken we nieuwe producten. Maar er zijn ook onderdelen die als geheel kunnen worden schoongemaakt en hergebruikt. We hebben tot nu toe bijvoorbeeld al ruim honderd binnendeuren geoogst binnen dit project en meer dan tien pallets gipsplaten. Maar ook tl-buizen, balkhout en kabelgoten. Prachtige materialen die als geheel of als grondstof een nieuwe bestemming krijgen. Zonde toch, dat deze bruikbare materialen anders gewoon worden vernietigd! Nu worden ze bij andere bouwprojecten weer ingezet.” Ronald wijst op de planning: “Op deze manier duurt de sloopfase vanzelfsprekend langer dan we gewend zijn. Je werkt heel nauwkeurig en let op de details. Ook dat is iets waar we al op voorhand rekening mee hielden.”
De circulaire cirkel rond
Rob is meer dan tevreden over de samenwerking met Ter Steege. “Het is bijzonder leuk om dit samen met Ter Steege aan te pakken. We zoeken daarin beiden de verbinding. Kijken hoe we de bouw steeds meer circulair kunnen maken. Ter Steege gaat er echt voor, het is voor hen geen mooi praatje of stempel. Dat zorgt ook voor onze klik. Ik durf wel te stellen dat we allebei koplopers zijn. Dat Ter Steege er nu voor kiest om ook daadwerkelijk circulaire producten toe te passen, maakt de cirkel rond.” Ronald vult aan: “We gebruiken bijvoorbeeld bewust circulaire bakstenen bij het project Tussen Kasteel en Wijchens Meer. Dat zijn bakstenen die al eerder geoogst zijn, in een ander project en vervolgens vermalen de grondstof vormen voor gloednieuwe stenen. Die passen perfect bij dit project!”
Optimaal gebruik
Het gemeentekantoor had door de jaren heen diverse belangrijke functies. Wethouder Geert Gerrits: “Nadat wij als gemeente verhuisden naar een nieuwe locatie, wilden we het oude pand nuttig inzetten. Zo woonden er tijdelijk jonge woningzoekers als antikraak. Daarna huisvestten we hier anderhalf jaar een groep Oekraïense vluchtelingen. Zij zijn inmiddels verhuisd naar een andere trots van Wijchen: een losmaakbaar[1] en daarmee compleet circulair appartementencomplex, midden in het centrum. In de toekomst zal dit woonruimte bieden aan starters. Dat het gemeentekantoor nu als grondstof wordt ingezet voor nieuwe bouwprojecten is toch geweldig!”
Samenwerken
Rob: “Ter Steege was al een bekende naam voor ons, we kwamen elkaar regelmatig tegen tijdens projecten. Dus het is mooi dat we nu echt verbonden zijn door onze samenwerking binnen dit project. Dat hebben we ook te danken aan de architect, Chris Zwiers. Hij is de verbindende factor in deze. Een project dat soms alle kanten op gaat en telkens anders verloopt dan verwacht. Dan zie je hoe belangrijk het is dat je naar elkaar luistert en begrip toont. Ik verwacht dan ook meerdere gezamenlijke projecten in de toekomst!”, sluit hij af.
[1] Losmaakbaar bouwen betekend dat het object in volledige en originele staat demontabel is. Dit maakt bouwproducten en elementen makkelijker te repareren of vervangen. En de losse onderdelen zijn herbruikbaar.
